Enerji Kaynakları Ve Geri Dönüşüm

Dünyada enerji gereksiniminin %80’i fosil yakıtlardan (doğal gaz, petrol, kömür) karşılanmaktadır. Ancak fosil yakıtların kullanımının neden olduğu çevre kirliliği sorunları ve özellikle petrol ve doğal gazın bilinen rezervlerinin giderek azalması yeni ve temiz enerji kaynaklarının araştırılmasına yol açmıştır.

İnsan gereksinimlerinin karşılanmasında ve gelişmenin sağlıklı olarak sürdürülmesinde gerekli olan enerji özellikle sanayi, konut ve ulaştırma gibi sektörlerde kullanılmaktadır. Ancak enerji; yaşantımızdaki vazgeçilmez yararlarının yanı sıra üretim, çevrim, iletim taşınım ve dağıtım/tüketim süreçlerinde büyük oranda çevre kirlenmesine de yol açmaktadır. Nüfus artışı, sanayinin gelişmesi-büyümesi doğrultusunda kurulan büyük ölçekli enerji üretim ve çevrim sistemleri yöresel ekolojik dengeyi büyük ölçüde etkiledikleri gibi sınırları aşan olumsuz etkileri de beraberinde getirmektedir. Bu nedenle çevre sorunları ulusal olduğu kadar uluslar arası boyutlar da taşımaktadır. Yine bu nedenle çevre sorunlarını gidermek için, gerekli önlemlerin alınmasının yanı sıra uluslar arası işbirliği, eşgüdüm ve yaptırımlar gerekir. 

Enerji Kaynakları

Birincil enerji kaynakları kabaca 2 başlıkta toplanabilir. 

- Yenilenemeyen Enberji Kaynakları:
Fosil yakıtlar (kömür, petrol,, doğal gaz) ve nükleer enerji kaynakları
- Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Odun, bitki artıkları, tezek, biyo enerji, jeotermal enerji, güneş, rüzgar, hidrolik be gel-git dalga enerji kaynaklarıdır.

Fosil kaynaklar (yakıtlar) içersinde petrolün sınırlı rezerve sahip olması, petrol üretimin 21. yüzyılın ilk çeyreğinden sonra azalan üretim ve artan fiyat nedeniyle düşüş göstereceği, doğal gazı 65-70 yıl, petrolün 45-50 yıl kadar, kömürün ise çok daha uzun süreler (160-170 yıl) yetebileceği dikkate alınırsa, kirletici enerji kaynağı olmasına rağmen,  kömür, yine de en çok ve en uzun kullanılacak bir kaynak olacağa benzemektedir. Her üç kaynağın tüketimi ile atmosferde ortaya çıkacak kirlilik etkileri ise İklim Değişikliği ve Küresel Isınmaya neden olacaktır. (Not: Türkiye’deki linyitin yıllık 114 milyar kWh lik potansiyelinin % 20’si kullanılmaktadır.)






 

Dünyada büyük ölçüde yenilenemeyen enerji kaynaklarının kullanılıyor olması, çevre sorunlarını önemli ölçüde artırmıştır. Bu nedenle çevresel etkileri az olan yenilenebilir enerji kaynaklarına yöneliş her bakımdan olumludur. Ancak bazı teknik sorunların çözümlenebilmesi için bilgi birikimi ve zaman ihtiyaç var. Dünyadaki enerji gereksiniminin % 80’i fosil yakıtlardan karşılanmaktadır. Ancak fosil yakıtlarının kullanımının neden olduğu çevresel kirliliği sorunları ve özellikle petrol ve doğal gazın bilinen rezervlerinin giderek azalması yeni ve temiz enerji kaynakların araştırılmasına yol açmaktadır. Güneş, rüzgar, biyo kütle, biyogaz, biyo etanol, jeotermal vb. gibi yenilenebilir enerji kaynakları bol ve temiz olmalarına karşın her alanda son kullanım için istenen teknolojik düzey ve buna bağlı olarak ta ekonomiklik henüz tam olarak sağlanamamıştır.





 

   2020’li yıllarda elektrik  üretiminde;

- Petrolün payının azalması,
- Kömürün % 30’larda kalması,
- Doğal gaz payının ciddi şekilde artması,
- Nükleer enerji payının % 12 olması,
- Yenilenebilir enerji payının ise % 20 olması beklenmektedir.

Türkiye’de yaklaşık % 17-19 düzeylerinde olan elektrik kayıpları  AB ülkelerinde % 7-9 civarında olup, bu kadar kayıp Türkiye Enterkonnekte Elektrik Ağı’nın en önemli sorunlarından biridir ve acilen iyileştirmeye gidilmelidir.

Kaynak: Çevre ve Mühendis, 2008/ Sayı 29